Kinaza kreatynowa jest ważnym enzymem potrzebnym do produkcji energii i prawidłowego funkcjonowania mięśni. Sportowcy mają z reguły więcej tego enzymu we krwi, podobnie jak osoby otyłe i te zmagające się z nadwagą. Wysokie poziomy kinazy kreatynowej mogą nam powiedzieć, czy np. powstało w organizmie uszkodzenie mięśni, serca lub mózgu. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na temat tego enzymu, co to znaczy, jeśli Twój poziom jest wysoki lub niski, i jak zwiększyć lub zmniejszyć poziom kinazy kreatynowej. Gotowi? Zaczynamy!
Czym właściwie jest kinaza kreatynowa?
Kinaza kreatynowa (CK), znana również jako fosfokinaza kreatynowa (CPK), jest enzymem, który odgrywa kluczową rolę w produkcji energii. Wyższe ilości tego enzymu znajdują się w tkankach, które zużywają dużo energii, takich jak mięśnie (w tym serce) i mózg.
Kinaza kreatynowa będzie ”wyciekać” do krwi, gdy te tkanki zostaną uszkodzone. Dlatego poziomy tego enzymu we krwi mogą nam powiedzieć, czy nastąpiło uszkodzenie tkanki, tj. zawał serca, udar lub uraz sportowy.
Jeśli poziom kinazy kreatynowej jest wysoki, lekarz może zlecić testy izoenzymu kinazy kreatynowej w celu określenia, który typ kinazy kreatynowej jest wysoki (mięśnie: CK-MM, serce: CK-MB, mózg: CK-BB).
Normalny zakres
Nadal nie ma powszechnie uzgodnionego zakresu kinazy kreatynowej. Różne laboratoria mają różne zakresy, podawane w U / L (jednostki na litr) lub ukat / L (mikrokatale na litr).
Ludzie, którzy mają większą masę mięśniową, mają wyższe poziomy kinazy kreatynowej (CK). Dlatego mężczyźni zazwyczaj mają wyższe wartości CK niż kobiety. Niski normalny limit dla mężczyzn i kobiet wynosi około 20 – 30 U / L (0,34 – 0,51 ukat / L). Górny normalny limit dla mężczyzn wynosi od 200 do 395 U / L (3,4 – 6,8 ukat / L), a dla kobiet do 207 U / L (3,52 ukat / L).
Poziom CK jest o około 70% wyższy u zdrowych Afroamerykanów w porównaniu z ludźmi pochodzenia europejskiego. Niektóre badania wskazują, że zdrowi czarni mężczyźni i kobiety mogą mieć znacznie wyższe wartości niż obecnie rozpoznawany normalny zakres (s) – do 712 i 323 IU / L, odpowiednio do płci.
Wysoki poziom kinazy kreatynowej
Podwyższone CK wskazuje na uszkodzenie tkanki. Nie wskazuje jednak ani przyczyny, ani lokalizację obrażeń.
Możliwa jest także sytuacja, gdzie osoby zdrowe mogą mieć podwyższony poziom CK bez wyraźnej przyczyny.
Jak wspomniano powyżej, ludzie pochodzenia afrykańskiego mogą mieć do 70% wyższe poziomy CK niż zdrowi ludzie rasy białej.
Ponadto „fałszywie wysoki CK”, spowodowane intensywnymi ćwiczeniami fizycznymi, jest bardzo powszechnym zjawiskiem. W dużym badaniu przeprowadzonym na ponad 12 000 osobach mieszkających w Norwegii, osoby, które miały podwyższone poziomy CK, zostały ponownie zbadane po 3 dniach odpoczynku. Poziomy CK powróciły do normy w 70% przypadków.
Aby upewnić się, że wzrost CK jest spowodowany wyłącznie ćwiczeniem lub wykluczeniem ćwiczenia jako czynnika, test należy powtórzyć po tygodniu odpoczynku (tj. 7 dni bez wysiłku fizycznego).
Jeśli podwyższone CK utrzymuje się, jest to prawdopodobnie związane z problemem zdrowotnym. Ludzie, którzy mają podwyższoną kinazę kreatynową z powodu problemu zdrowotnego, mogą doświadczać następujących objawów:
- Słabość mięśni,
- Skurcze,
- Ból w mięśniach,
- Zmęczenie,
- Niemożność ćwiczenia (z powodu bólu lub osłabienia),
- Ciemny mocz.
Przyczyny wysokiego poziomu kinazy kreatynowej
1) Ćwiczenia / treningi
Ćwiczenia i trening są główną przyczyną zwiększonych poziomów kinazy kreatynowej w zdrowej części populacji.
Poziom CK przejściowo wzrasta do ponad 30-krotności górnej granicy normy w ciągu 24 godzin intensywnej aktywności fizycznej, a następnie powoli powraca do normy w ciągu następnych 7 dni. W dużym stopniu skoki CK zależą od rodzaju i czasu trwania ćwiczenia.
Np. rozciąganie może zwiększyć CK.
Również osoby nie ćwiczące regularnie będą doświadczać większych skoków na poziomach CK z powodu większego uszkodzenia mięśni.
Z drugiej strony, sportowcy mają wyższe poziomy spoczynkowej CK w porównaniu do nie-sportowców. Badanie obejmujące ponad 700 sportowców sugeruje zakresy referencyjne dla sportowców, którzy są ponad dwukrotnie wyższe niż normalne zakresy: 82 – 1083 U / L u mężczyzn i 47 – 513 U / L u kobiet.
Ciekawostka: najwyższa zapisana kinaza kreatynowa wynosiła ponad milion i była spowodowana wyłącznie (!) ciężkim treningiem.
2) Problemy zdrowotne
Kinaza kreatynowa wzrośnie z uszkodzeniem mięśni, serca lub mózgu – może to być spowodowane chorobą lub zaburzeniem:
- Urazy mięśni, urazy fizyczne i oparzenia,
- Genetyczne choroby mięśni, takie jak dystrofia mięśniowa (tj. Dystrofia mięśniowa Duchenne’a),
- Zakażenia wirusami, bakteriami, grzybami lub pasożytami, powodujące zanik mięśni,
- Zaburzenia hormonalne, takie jak niedoczynność tarczycy, choroba Addisona, akromegalia (zaburzenie, w którym przysadka mózgowa wytwarza zbyt dużo hormonów wzrostu) i zespół Conn’a / hiperaldosteronizm (stan, w którym nadmierna ilość aldosteronu jest wytwarzana w nadnerczach),
- Zaburzenia metaboliczne, takie jak hiponatremia (niskie stężenie sodu), hipokaliemia (niski poziom potasu) lub hipofosfatemia (niski poziom fosforanu),
- Gorączka,
- Hipotermia,
- Cukrzyca; powoduje dysfunkcję mięśni (miopatię),
- Niektóre przypadki chorób autoimmunologicznych, gdy występuje zajęcie mięśni, takie jak toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów i choroba trzewna,
- Zawały serca,
- Uraz głowy / mózgu,
- Ataki np. padaczkowe,
- Niektóre nowotwory.
3) Interwencje medyczne
Interwencje, które uszkadzają tkanki, takie jak zastrzyki w mięśnie lub jakikolwiek rodzaj operacji, zwiększą poziomy CK.
4) Narkotyki, leki i toksyny
Kokaina zwiększa poziomy kinazy kreatynowej.
Niektóre leki farmaceutyczne mogą również powodować wysokie CK:
- Statyny, leki obniżające poziom cholesterolu. W rzeczywistości objawy mięśniowe są najczęstszym skutkiem ubocznym terapii statynami,
- Fibrates, kolejna grupa leków obniżających poziom cholesterolu,
- Beta-adrenolityki i blokery receptora angiotensyny II stosowane w celu obniżenia ciśnienia krwi,
- Glukokortykoidy stosowane w celu zmniejszenia stanu zapalnego,
- Leki przeciwpsychotyczne, takie jak klozapina (marki: Clozaril, Leponex) i olanzapina (Zyprexa),
- Antybiotyki, takie jak daptomycyna (Cubicin),
- Hydroksychlorochina (Plaquenil), środek przeciwmalaryczny,
- Leki antyretrowirusowe, takie jak raltegrawir (Isentress),
- Izotretynoina, lek na trądzik (popularne marki to Myorisan, Amnesteem i Claravis),
- Colchicine (Colcrys, Mitigare) stosowany do zapobiegania dnie moczanowej,
- Leki chemioterapeutyczne, takie jak 5-fluorouracyl (Adrucil, Carac, Efudex) i lewamizol (Ergamisol),
- Wreszcie, toksyny takie jak jad węża lub tlenek węgla mogą zwiększać poziomy CK.
Skutki zdrowotne wysokiego poziomu kinazy kreatynowej
1) Są ściśle powiązane z otyłością
Chociaż wyższe poziomy CK występują u sportowców, wysokie poziomy CK występują również u osób otyłych i z nadwagą.
W badaniu 1444 osób wyższe poziomy CK były związane z wyższym BMI i wskaźnikiem talia-biodro.
W innym badaniu obejmującym ponad 10 000 osób – dorośli mężczyźni z nadwagą i otyłością mieli prawie 2 razy większe szanse na podwyższenie CK.
Podobnie w badaniu przeprowadzonym na grupie 4500 osób – poziom CK był wyższy u osób o większej masie ciała.
Jest to spowodowane tym, że osoby otyłe i z nadwagą mają więcej włókien mięśniowych szybkokurczliwych (typu II) i mniej włókien mięśniowych wolnokurczliwych (typu I). Szybkokurczliwe włókna mięśniowe mają wyższą aktywność CK.
2) Może być skorelowane z wysokim ciśnieniem krwi
Istnieje kilka badań, które sugerują, że wysokie poziomy kinazy kreatynowej są związane wyższe z ciśnieniem krwi.
Jednak przynajmniej częściowo efekt ten wydaje się być związany z wysokim poziomem kinazy kreatynowej związanym z wyższym BMI. Osoby otyłe zdecydowanie częściej cierpią z powodu nieprawidłowego ciśnienia krwi.
3) Może być powiązany z przewlekłym stanem zapalnym
U ponad 12 000 osób wyższe CK było związane z niższym hs-CRP, co jest miarą przewlekłego stanu zapalnego.
To samo powiązanie stwierdzono u 454 osób z nadwagą i otyłością.
4) Wysokie CK może zapobiegać krzepnięciu krwi
Wysokie CK w osoczu w normalnym zakresie może zmniejszyć zdolność naszej krwi do prawidłowego krzepnięcia. Dotyczy to zwłaszcza ćwiczeń, gdy poziom CK wzrasta.
Jak zmniejszyć poziom kinazy kreatynowej?
1) Unikaj wyczerpujących ćwiczeń i przetrenowania
Powstrzymaj się od męczących ćwiczeń. Powodują one bowiem uszkodzenie mięśni, a przez to zwiększają poziomy CK.
2) Zadbaj o prawidłową regenerację mięśni
Po wyczerpującym wysiłku fizycznym można zmniejszyć kinazę kreatynową (uszkodzenie mięśni) poprzez spożywanie wystarczającej ilości węglowodanów, białek i przeciwutleniaczy.
Małe badanie z udziałem 14 mężczyzn wykazało, że masaż sportowy 2 godziny po wysiłku obniża poziomy CK.
Metaanaliza 14 badań wykazała, że terapia światłem (niskopoziomowa terapia laserowa i / lub terapia diodami elektroluminescencyjnymi) miała korzystny wpływ na zmniejszenie poziomów CK po wysiłku.
3) Schudnij, jeśli masz nadwagę
Jeśli masz kilka kilogramów za dużo – pozbądź się ich. Osoby z wyższym BMI i masą ciała mają wyższy poziom kinazy kreatynowej. Trzymanie prawidłowej wagi pomoże Ci zapanować na CK.
4) Suplementy
Następujące suplementy mogą pomóc zmniejszyć uszkodzenia mięśni i odpowiadające im skoki w poziomach CK:
- Żeń-szeń amerykański,
- Sezam,
- Białko sojowe,
- Aminokwasy rozgałęzione (BCAA),
- Miód.
Niski poziom kinazy kreatynowej
Przyczyny niskiego poziomu kinazy kreatynowej
1) Niska masa mięśniowa
Najczęstszą przyczyną niskich poziomów kinazy kreatynowej jest zanik mięśni (dystrofia mięśniowa) z powodu braku aktywności fizycznej, chorób lub starości.
2) Zapalenie w chorobie autoimmunologicznej
Poziomy kinazy kreatynowej są znacznie zmniejszone w chorobach autoimmunologicznych, takich jak toczeń lub reumatoidalne zapalenie stawów. Im więcej stanów zapalnych, tym niższe poziomy kinazy kreatynowej.
3) Ciąża
Całkowity poziom kinazy kreatynowej zmniejsza się w drugim trymestrze ciąży. Jednak wzrasta w późnej ciąży.
4) Zmiany nowotworowe
Niski poziom CK stwierdzono u osób z rakiem płuc i piersi.
Skutki zdrowotne niskich poziomów kinazy kreatynowej
1) Są powiązane z omdleniami
Im więcej kinazy kreatynowej znajduje się w normalnym zakresie, tym lepsze funkcjonowanie serca i innych mięśni. W badaniu 442 osób ludzie o niskim poziomie kinazy kreatynowej byli o 73% bardziej narażeni na omdlenie.
2) Zwiększone ryzyko śmierci
Osoby chore, słabsze (o mniejszej masie mięśniowej), są bardziej narażone na śmierć.
Ponieważ kinaza kreatynowa jest miarą masy mięśniowej, nie jest zaskakujące, że znaleziono korelację między niskimi poziomami kinazy kreatynowej a wyższą śmiertelnością.
W dwóch badaniach z udziałem ponad 1,8 tys. pacjentów, u pacjentów w stanie krytycznym, cierpiących ma przewlekłe choroby nerek, z niskimi poziomami kinazy kreatynowej stwierdzono wyższe wskaźniki śmiertelności.
Sposoby zwiększenia kinazy kreatynowej
1) Ćwiczenie
Ćwiczenia i aktywność fizyczna generalnie budują mięśnie, a tym samym zwiększają poziom kinazy kreatynowej. Większość sportowców wyczynowych ma wysokie poziomy CK .
2) Suplementy kreatyny
Suplementacja kreatyny zwiększa aktywność kinazy kreatynowej.
Dodaj komentarz