Ciekawostki medyczne

Płytki krwi: wysokie i niskie poziomy oraz normalne zakresy

Płytki krwi są niezbędne w procesie krzepnięcia krwi i gojenia się ran. Jednak posiadanie zbyt małej lub zbyt dużej liczby płytek może powodować poważne problemy zdrowotne. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej na temat wysokiej i niskiej liczby płytek krwi oraz rzeczy, które możesz zrobić, aby poprawić swoje wyniki krwi.

Czym właściwie są płytki krwi?

Płytki krwi, zwane również trombocytami, są małymi komórkami krwi, które pomagają w krzepnięciu. Gdy naczynie krwionośne ulegnie uszkodzeniu, płytki krwi gromadzą się w uszkodzonym miejscu i tworzą swego rodzaju zatyczkę (skrzep). Krzepnięcie pomaga spowolnić i zatrzymać krwawienie oraz pomaga w gojeniu się ran.

Oprócz gojenia się ran, płytki krwi biorą również udział w działaniu układu odpornościowego, w stanach zapalnych, a także – we wzroście guzów. Gdy liczba płytek krwi jest zbyt duża lub zbyt mała, mogą wystąpić problemy ze skrzepami krwi lub gojeniem się ran.

Normalny zakres trombocytów

Liczba płytek krwi zwykle waha się od 150 – 400 tysięcy komórek / µl (tysiąc komórek na mikrolitr krwi). Zakres ten może się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium, które wykonuje badanie.

Niska liczba płytek krwi (małopłytkowość)

Niska liczba płytek krwi jest również znana jako małopłytkowość. Gdy nie ma wystarczającej liczby płytek krwi, krew nie krzepnie dobrze, co może powodować nadmierne krwawienie i zapobiegać prawidłowemu gojeniu się ran. Bardzo niskie poziomy mogą w sposób bezpośredni zagrażać życiu.

Zaniżone parametry płytek krwi mogą występować z dwóch głównych powodów: problemy z wytwarzaniem płytek, albo gdy są one niszczone szybciej niż normalnie. Jest to najczęściej spowodowane przez leki lub, leżące u podstaw ich przyjmowania, zaburzenie zdrowia.

Objawy małej liczby płytek obejmują:
  • Nadmierne krwawienie z ran lub podczas cyklu miesiączkowego,
  • Krwotoki z nosa,
  • Pojawiające się siniaki (z nieznanych przyczyn).

Przyczyny niskiej liczby płytek krwi

Najczęstszymi przyczynami niskiej liczby płytek krwi są zaburzenia upośledzające czynność szpiku kostnego.

1) Zaburzenia autoimmunologiczne

Zaburzenia autoimmunologiczne mogą upośledzać funkcję szpiku kostnego i zmniejszać wytwarzanie płytek krwi.

W badaniu obserwacyjnym na 230 osobach toczeń był ściśle skorelowany z niską liczbą płytek krwi.

2) Niedobory składników odżywczych

Różne niedobory składników odżywczych mogą zmniejszać liczbę płytek krwi. Możemy do nich zaliczyć m.in:

  • Niedobór kwasu foliowego (witaminy B9) ,
  • Niedobór żelaza,
  • Witamina B12 i niedobór witaminy D.

3) Alkoholizm

Nadmierne spożycie alkoholu może mieć toksyczny wpływ na funkcję płytek krwi oraz na ich produkcję. Jednak powstrzymanie się od alkoholu chociaż przez 2–5 dni doprowadzi do wzrostu liczby płytek krwi.

4) Infekcje

Zakażenia bakteryjne i wirusowe mogą powodować niską liczbę płytek krwi. Przykłady obejmują zakażenie Helicobacter pylori, zapalenie wątroby i HIV.

Osoby z sepsą, stanem wywołanym przez infekcje, które mogą powodować uszkodzenie tkanek i narządów, również mają zwiększone ryzyko posiadania mniejszej liczby płytek krwi. W badaniu obserwacyjnym z udziałem 304 pacjentów z sepsą, ci z niską liczbą płytek mieli więcej przypadków krwawienia, uszkodzenia nerek i dłuższy pobyt na OIOM.

5) Rak

Różne nowotwory, takie jak te, które rozprzestrzeniają się do szpiku kostnego, np. białaczka i chłoniak, mogą powodować niski poziom płytek krwi. Nasilenie małopłytkowości (mała liczba płytek krwi) zależy od rodzaju, stadium i złośliwości nowotworu.

Radioterapia i chemioterapia mogą również zmniejszać liczbę płytek krwi.

6) Farmaceutyki

Niektóre leki mogą zmniejszać liczbę płytek krwi. Do takich produktów możemy zaliczyć:

  • Aspirynę,
  • Ibuprofen,
  • Leki zmniejszające lub zapobiegające krzepnięciu krwi (leki przeciwzakrzepowe), takie jak heparyna,
  • Niektóre antybiotyki, takie jak amoksycylina i penicylina,

7) Narażenie na toksyny

Ekspozycja na toksyczne chemikalia może zmniejszyć liczbę płytek krwi.

Badanie wykazało, że 34 pracowników narażonych na toluen miało niższą liczbę płytek krwi w porównaniu z osobami nie mającymi styczności z tą substancją.

8) Genetyka

Czasami niska liczba płytek krwi może być spowodowana przez Twoje geny (indywidualne predyspozycje genetyczne).

Sposoby zwiększenia liczby płytek krwi

1) Odżywiaj się w sposób zdrowy i zbilansowany

Upewnij się, że otrzymujesz wystarczającą ilość składników odżywczych:

  • Jeśli masz niedobór żelaza, zwiększ spożycie żywności zawierającej żelazo. Dobre źródła żelaza obejmują: zwierzęcą wątrobę, mięsa narządowe (tzw. podroby), ryby, drób, fasolę i zielone warzywa liściaste, takie jak brokuły, jarmuż i szpinak. Płatki, mąki i chleb wzbogacone w żelazo mogą również przyczyniać się do uzupełnienia codziennego zapotrzebowania na żelazo w diecie.
  • Jeśli masz niedobór witaminy B12, zwiększ ilość produktów zawierających witaminę B12, takich jak małże, ostrygi, wołowina, mleko, kurczak i ser.
  • W przypadku niedoboru folianów należy zwiększyć ilość produktów zawierających folan, takich jak ciemozielone warzywa liściaste, buraki, brokuły, szparagi, kapusta, kalafior, fasola i fasola lima.

2) Uzyskaj więcej słońca

Jeśli poziom witaminy D jest niski, spędzaj więcej czasu na świeżym powietrzu i wystawiaj skórę na działanie promieni słonecznych.

3) Unikaj/lecz infekcje

Dobra higiena i zdrowy styl życia w celu ochrony przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi pomogą zapobiec zaburzeniom, które mogą zmniejszyć liczbę płytek krwi.

4) Unikaj alkoholu

Zmniejszenie spożycia alkoholu pomoże zapobiec zbyt niskiemu poziomowi płytek krwi.

5) Omów swój schemat leczenia z lekarzem

Niektóre leki, takie jak antybiotyki, aspiryna i ibuprofen, mogą powodować zbyt niski poziom płytek krwi. Skonsultuj się z lekarzem w sprawie możliwych alternatyw.

Wysoka liczba płytek krwi (trombocytoza)

Wysoka liczba płytek krwi jest również znana jako trombocytoza. Istnieją 3 główne typy  tego zaburzenia:

  • Rzekoma lub „fałszywa” trombocytoza występuje bardzo rzadko i występuje, gdy badania krwi fałszywie rozpoznają bakterie jako płytki krwi,
  • Reaktywna trombocytoza może być spowodowana infekcjami i zaburzeniami zapalnymi,
  • Trombocytoza klonalna występuje, gdy występuje nieprawidłowe wytwarzanie płytek krwi

Jeśli twoje płytki krwi są wysokie, mogą fałszywie podnieść poziom potasu i fosforu we krwi.

Przyczyny wysokiej liczby płytek krwi

1) Stany zapalne

Choroby, które wywołują stany zapalne organizmu, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów lub IBD, są najczęstszymi przyczynami zwiększonej liczby płytek krwi.

2) Infekcje

Choroby zakaźne mogą zwiększyć liczbę płytek krwi. Są to najczęściej tkanki miękkie (Staphylococcus, Streptococcus), płuca (gruźlica) i infekcje żołądka / jelit.

3) Niedokrwistość z niedoboru żelaza

Wysoką liczbę płytek krwi często stwierdza się w niedokrwistości z niedoboru żelaza. W badaniu obserwacyjnym 31% z 140 badanych osób z niedokrwistością z niedoboru żelaza miało podwyższoną liczbę płytek krwi.

4) Usuwanie śledziony

Usunięcie śledziony (splenektomia) może znacznie zwiększyć liczbę płytek krwi.

5) Nowotwory

Różne typy nowotworów mogą zwiększać liczbę płytek krwi (np. chłoniak, rak piersi, płuc, jajników i żołądka / jelit).

6) Ćwiczenie / wyczerpanie fizyczne

Ćwiczenia i wyczerpanie fizyczne mogą tymczasowo zwiększyć liczbę płytek krwi.

7) Zaprzestanie picia alkoholu

Picie alkoholu początkowo zmniejsza liczbę płytek krwi. Jednakże, kiedy alkohol zniknie z organizmu, organizm nadmiernie kompensuje prowadząc do efektu odbicia i trombocytozy (wysoka liczba płytek krwi). Ten efekt odbicia jest związany z intensywnym piciem alkoholu i nie jest obserwowany przy umiarkowanym spożyciu czerwonego wina.

Sposoby zmniejszenia liczby płytek krwi

1) Popraw wszelkie potencjalne niedobory żelaza

Niedobór żelaza może powodować zarówno zmniejszoną, jak i podwyższoną liczbę płytek krwi  . Jeśli w twoim organizmie jest za mało żelaza, zwiększ ilość pokarmów bogatych w żelazo w diecie. Dobrymi przykładami żywności bogatej w żelazo są wątroba zwierzęca, mięso, ryby, jaja, fasola, tofu, orzechy, produkty pełnoziarniste i suszone owoce.

Witamina C może również pomóc, ponieważ w pewnym stopniu zwiększa wchłanianie żelaza (zwiększa jego biodostępność).

2) Nie przesadzaj z alkoholem

Jak wspomniano powyżej, intensywne picie alkoholu powoduje wahania liczby płytek krwi. Najpierw liczba płytek krwi znacznie się zmniejsza,  a po odstawieniu, z powodu efektu „odbicia”, nienaturalnie się zwiększa.

3) Leczenie infekcji

Jeśli poziom płytek krwi w twoim organizmie wzrasta w odpowiedzi na infekcję lub stan zapalny, co jest najczęstszą przyczyną podwyższonej ich ilości – należy szynko zdiagnozować i podjąć leczenie mające na celu ich zredukowanie.

O autorze

Revital Clinic

Revital Clinic

Revital.Clinic placówka specjalizująca się we wlewach dożylnych, hormonoterapii, dietetyce klinicznej, oraz EBM (Evidence-based medicine) czyli medycynie opartej na faktach i dowodach naukowych. Revital.Clinic to współczesna sztuka lekarska, wspierająca swojego Pacjenta na każdym etapie leczenia.

› Zobacz wszystkie artykuły

Dodaj komentarz

Kliknij tutaj aby skomentować artykuł